Утӑ уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Википедин чӑваш уйрӑмӗнче 8 пин статья ытла пулса тӑчӗ. 8000-мӗш статья — Рогачёв Яков Капитонович пулчӗ.
Википеди — пӗтӗм тӗнче шайӗнчи ирӗклӗ энциклопеди. Ӑна пурте тултарма, тӳрлетме пултараҫҫӗ. Чӑваш уйрӑмӗ 2005 ҫулхи ака уйӑхӗнче аталанма пуҫланӑ. Ҫак пӗтӗм тӗнче шайӗнчи проектра пурӗ 260 ытла чӗлхе уйрӑмӗ пур, вӗсенчен 13 уйрӑмӗ тӗрӗк чӗлхисен шутне кӗрет. Нумай пулмасть якутпа каракалпак чӗлхисен уйрӑмӗсем уҫӑлчӗҫ.
Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи халӑхсен уйрӑмӗсем те пур: тутар, удмурт, пушкӑрт, ҫармӑс, мӑкшӑ, ирҫӗ уйрӑмӗсем.
Нумай пулмасть, вырӑс уйрӑменчи статьясен шучӗ 300 пинрен иртрӗ.
Республикӑри чӑваш чӗлхипе литература кабинечӗсен конкурсӗ вӗҫне ҫите пуҫларӗ ӗнтӗ. Кун пирки Чӑваш Енӗн вӗрентӳ министерствин сайчӗ пӗлтерет. Конкурса И.Я. Яковлев ҫуралнӑранпа 160 ҫул ҫитнине халалласа тата вӗрентӳ базине ҫирӗплетмешкӗн ирттереҫҫӗ.
Ӑмӑрту 3 пайран тӑчӗ. Чи малтан вӗрентӳ пӳлӗмӗсем шкулсенче хӑйсене кӑтартмаллаччӗ, каярах район шайӗнче мала тухмаллаччӗ. Юлашки тапхӑрӗ — республика шайӗнчи.
Хальхи вӑхӑтра Чӑваш республикин вӗрентӳ институтӗнче республика шайне тухнисем пухӑнаҫҫӗ, вӗсен материалӗсене пӑхса тухаҫҫӗ. Пур хутшӑнакана та пӑхса тухнӑ хыҫҫӑн жюри чи лайӑх 5 пӳлӗме суйласа илмелле. Вӑл 5 пӳлӗмпе кайран ыттисене те паллаштарӗҫ.
Ака уйӑхӗн 1-мӗшӗпе 5-мӗшӗ хушшинче И.Я. Яковлев ҫуралнӑранпа 160 ҫул ҫитнине халалланӑ олимпиада иртрӗ. Хутшӑнакансен http://pedkanash.chuvash.org сайтра аслӑ вӗрентӳҫӗн пурнӑҫӗпе ҫыхӑннӑ 12 ыйту ҫине хуравлама тивнӗ. Ыйтусемпе пурӗ 352 ҫын паллашнӑ теме пулать, вӗсенчен 291-шӗ хуравсене ярса панӑ. Шел те, пур хуравсене те йышӑнма май килмен — хӑш-пӗрисене йӑнӑшла тултарнине пула пӑрахӑҫлама тивнӗ. Ҫапла май олимпиадӑна 205 хурава йышӑннӑ.
Олимпиада пӗтӗмлетӗвӗсем вара ҫапла:
11 класс
* Поручиков Владимир, Шупашкар хули, 2-мӗш лицей (вӗрентекенӗ Михеев П.П.) - 1-мӗш вырӑн,
* Трофимова Анастасия, Шупашкар хули, 6-мӗш шкул (вӗрентекенӗ Поручикова Э.Н.) – 2-мӗш вырӑн,
* Григорьева Юлия, Йӗпреҫри 1-мӗш шкул (вӗрентекенӗ Козлова И.Н.) – 3-мӗш вырӑн,
10 класс
* Иванов Александр, Муркаш районӗнчи Москакасси шкулӗ (вӗрентекенӗ Матросова М.Г.) – 1-мӗш вырӑн,
* Шнуров Дмитрий, Шупашкар районӗнчи Чӑрӑшкасси шкулӗ (вӗрентекенӗ Николаева А.М.) – 2-мӗш вырӑн,
* Андреев Андрей, Йӗпреҫ районӗнчи Пучинке шкулӗ (вӗрентекенӗ Михайлова Е.
Ака уйӑхӗн 13-шӗнче Ленинград облаҫӗн Пушкин хулинче вырнаҫнӑ Питӗр патшалӑх ял хуҫалӑх университетӗнче II-ш Чӗлхе фестивалӗ иртет. Фестивалти хӑнасене чӑваш чӗлхипе Питӗрти Чӑваш ҫамрӑкӗсен инициативлӑ ушканӗ паллаштарать.
Сире улталаҫҫӗ тесе ан шутлӑр. Паян кулӑш кунӗ пулин те мероприятисем чӑннипех иртеҫҫӗ.
Ыйтӑвӗсем вара ҫапла:
1. “Я не раз перечитывал книги Ивана Яковлевича Яковлева, чье имя носит ваш университет. И всегда обнаруживал в них важную мысль – образование должно быть построено на духовном просвещении, воспитании и нравственном совершенствовании.” Ҫак сӑмахсене кам тата хӑҫан каланӑ?
2. Ӳ саспаллипе хӑш ҫултан пуҫласа усӑ курма тытӑннӑ?
3. 1871 ҫулта 2-мӗш Александр патшана И. Я. Яковлев хӑш хулара курнӑ тата асаилӳре ӑна мӗнле хак парать?
4. И.Я. Яковлев ҫырнӑ тӑрах вӑл 1857 ҫулхи юпа уйӑхӗнче комета курать. Икӗ эрне ытла тӳпере курӑнса тӑнӑ кометӑн ячӗ мӗнле-ши?
5. И.Я. Яковлев ҫӗр виҫсе ҫӳренӗ чухне миҫе тенкӗ шалу илнӗ тата чаплӑ кӗрӗк ҫӗлетересси миҫе ҫула тӑсӑлнӑ?
6. И.Я. Яковлева пӗлекенсем вӑл вӑхӑтран вӑхӑт кӑштах уксахланине палӑртаҫҫӗ. Хӑҫан тата мӗн пулнӑ-ши Иван Яколвлевичпа?
7. Чӗмпӗрти ар гимназине кӗме Иван Яковлевич Яковлевӑн миҫе экзамен тытмалла пулнӑ?
И.Я. Яковлев ҫуралнӑранпа 160 ҫул ҫитнине уявламалли кун ҫывхарсах пырать, уйӑх та юлмарӗ ӗнтӗ.
Пирӗн сайт та ку уява хатӗрленет. Нумай пулмасть пирӗн сайтра Эдурад Фоминӑн «Чи хитре чӗлхе» кӗнеки вырнаҫрӗ. Кӗнекине Эдурад питӗ лайӑх ҫырнӑ, шыв юхнӑ евӗр вуланать. Енчен те эсир чӑваш чӗлхине вӗренетӗр пулсан, е сирӗн чӗлхе самаях пӑсӑлнӑ пулсан — ку кӗнекепе паллашма сӗнетпӗр. Унта кулленхи пурнӑҫра тӗл пулакан йӑнӑшсене илсе кӑтартнӑ, чӗлхепе ҫыхӑннӑ пулӑмсене уҫса панӑ.
Ну епле, вулар-и?
Ака уйӑхӗн 1-5-мӗшӗсенче Чӑваш Республикинчи вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министерстви тата Чӑваш чӗлхин инҫет вӗрентӳ центрӗ И.Я. Яковлев ҫуралнӑранпа 160 ҫул ҫитнӗ ятпа интернет-олимпиада ирттереҫҫӗ. Олимпиадӑна 9-11 класра вӗренекенсем хутшӑнма пултараҫҫӗ.
Интернет-олимпиадӑна И. Я. Яковлев пурнӑҫӗпе ӗҫӗ-хӗлне тӗпчес ӗҫе ачасене явӑҫтарас, вӗсене чӑваш халӑх тата чӗлхин историйӗпе интереслентерес тата интернет технологисемпе туллинрех усӑ курма хӑнӑхтарас тӗллевсемпе йӗркеленӗ.
Олимпиада ыйтӑвӗсене интернетри http://pedkanash.chuvash.org сайтра ака уйӑхӗн 1-мӗшӗнче вырнаҫтараҫҫӗ. Пӗтӗмпе вунӑ ыйту пулать. Вӗсен тулли хуравӗсене ака уйӑхӗн 6-мӗшӗччен civmih2@narod.ru адреспа электрон ҫыру ҫумне ҫыпӑҫтарнӑ файл пек йышӑнаҫҫӗ.
9-пе 11-мӗш классенчи вӗренекенсем, ӑнӑҫу сире сунатпӑр!
| ПУШ | 17 |
Чӑваш наци конгресӗ сӗннипе унӑн хастарӗсем пуш уйӑхӗн 13-мӗшӗнче халӑх аталанӑвӗшӗн, пуласлӑхӗшӗн уйрӑмах витӗм кӳрсе ӗҫлекен влаҫ тытӑмӗн пайӗсемпе — Чӑваш Республикин Культура, национальноҫсен ӗҫӗсен, информаци политикин тата архив ӗҫӗн, вӗрентӳ тата ҫамрӑксен политикин, экономика аталанӑвӗн, суту-илӳ министрӗсемпе Н.И. Володинӑпа, Г.П. Черновӑпа, И.Б. Моторинпа ӗҫлӗ тӗлпулу ирттернӗ. «Ҫавра сӗтел » хушшинчи калаҫӑва Чӑваш Республикин вице-президенчӗ, культура министрӗ Н.И. Володина уҫнӑ тата ертсе пынӑ. Тӗп сӑмах ытларах Николай Егоров профессорӑн «Хыпар» хаҫатра пичетленнӗ «Чӗлхе пур чухне — халӑх пур» статьи пирки пынӑ. Калаҫӑва хутшӑннӑ май Галина Чернова, Иван Моторин министрсем, Чӑваш наци конгресӗн президенчӗ Геннадий Архипов, «Хыпар» Издательство ҫурчӗн тӗп директорӗ-тӗп редакторӗ Алексей Леонтьев, ЧНК Ваттисен канашӗн пуҫлӑхӗ Анатолий Кипеч, ЧНК вице-президенчӗ Валентин Абрамов, Никифор Наумов ӑсчах, статья авторӗ Николай Егоров профессор (Admin: ӑна хӑйне унта чӗнмен пек сас-хура пур.
Кӑҫалхи ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнче чӑваш халӑхне ҫутта кӑлараканӑмӑр Иван Яковлевич Яковлев ҫуралнӑранпа 160 ҫул ҫитет. Тӑван чӗлхе аталанӑвӗшӗн, чӑваш халӑхӗшӗн ҫав тери пысӑк ӗҫсем туса хӑварнӑ вӑл. Иван Яковлевич кашни чӑвашшӑн Турӑ вырӑнӗнче. «Нарӑсӑн 21-мӗшӗнче Пӗтӗм тӗнчери тӑван чӗлхе кунне паллӑ тунӑ май хамӑр халӑха хут вӗрентес тесе вӑй-халне шеллемен аслӑ ҫыннӑмӑра И.Я.Яковлева халалласа викторина ирттерес терӗмӗр» — тесе палартаҫҫӗ суварҫӑсем. Кӑмӑл тӑвакансем пурте хутшӑнма пултараҫҫӗ унта. Пур ыйту ҫине те тӗп-тӗрӗс хуравланисене «Сувар» хаҫат редакцийӗнчен парнесем кӗтеҫҫӗ. Чи хастар шкула редакцин Тав хучӗпе ятарлӑ парни кӗтеҫҫӗ.
«Сувар» редакцийӗ викторина хуравӗсене акан 20-мӗшӗччен йышӑнать, И.Я.Яковлев ҫуралнӑ кунӗ тӗлне пӗтӗмлетме шутлать. Хуравсене почта урлӑ ярас пулсан конверт ҫине «Викторинӑна» тесе ҫырма ан манӑр. Хӑвӑрӑн ятӑра, хушаматӑра, адресӑра, хӑш шкулта, миҫемӗш класра вӗреннине (е ӗҫленине) палӑртма ан манӑр. Ҫавӑн пекех викторина хуравӗсене «Суварӑн» электронлӑ адресӗпе те ярса пама пултаратӑр: suvar@mail.
Ҫапла, паян, нарӑсӑн 21-мӗшӗнче, пӗтӗм тӗнче тӑван чӗлхе кунне палӑртать. Пирӗншӗн, чӑвашсемшӗн, паллах тӑван чӗлхе вырӑнӗнче чӑваш чӗлхи шутланать.
Ку уява 1999 ҫулхи чӳк уйӑхӗнче ЮНЕСКОн 30-мӗш тӗп конференцийӗнче палӑртма йышӑннӑ. 2000 ҫулта вара ӑна пӗрремеш хут уявланӑ. Уяв тӗллевӗ — тӗрлӗ чӗлхелӗхе тата тӗрлӗ културӑлӑха упрасси. ЮНЕСКО палӑртнӑ тӑрӑх ҫитес вӑхӑтра тӗнчери 6 пин чӗлхерен ҫурри пӗтме пултарать. Ку уява ПНОн Тӗп Ассемблейи те ҫирӗплетнӗ (Α/RES/56/262-мӗш резолюци).
Шел те, Чӑваш Ен администрацийӗн сайтӗнче ку уяв пирки пӗлмеҫҫӗ пулас...
-9.7 °C